MILOSC JEST JAK BUKIET

FIOLKOW …

Milosc jest bukietem fiolków („L'amour est un bouquet de violettes… ") - spiewal przez dlugie lata Louis Mariano, ulubieniec kobiet na calym swiecie. Cóz wiecej mozna powiedziec na temat, który przez cale wieki opiewali poeci, powiesciopisarze, muzycy i psychoanalitycy? Tony atramentu splynely z ich piór, a któz z nas nie szlochal kiedys w poduszke z powodu nieszczesliwej milosci? La Rochefoucauld twierdzil, ze sa ludzie, którzy nigdy nie zakochaliby sie, gdyby nie slyszeli o milosci.("Il y a des gens qui n'auraient jamais été amoureux s'ils n'avaient pas entendu parler d'amour.") Czyzby nasze oczekiwania oraz zachowania milosne byly jedynie kopia modelu zaczerpnietego z literatuty, piosenek czy z filmów ?

W kazdym jezyku mozna mówic o milosci, lecz cóz piekniejszego niz pelne uczucia slowa w jezyku francuskim. Kazde dziecko w Polsce wie, co znaczy "Je t'aime".

Cudowne slowo AMOUR pochodzi z jezyka lacinskiego i mozna odnalezc je w jednym z najstarszych tekstów napisanym w jezyku starofrancuskim zatytulowanym "Serment de Strasbourg" z 842 roku zaczynajacym sie od slów:"Pro deo amur" (Pour l'amour de Dieu, co oznacza z milosci do Boga). Jest to przysiega zlozona przez wnuków Karola Wielkiego: Karola i Ludwika zobowiazujaca ich do sprzymierzenia przeciwko trzeciemu wnukowi o imieniu Lothaire odnosnie podzialu kraju na 3 czesci. Co dzieje sie z miloscia w rodzinie, gdy w gre wchodzi polityka i interesy?

Kazdy wie, ze milosc nie jest sprawa prosta.Nawet w gramatyce. Slowo AMOUR w jezyku fancuskim jest rodzaju meskiego, w liczbie mnogiej zas rodzaju zenskiego, jak np. w zdaniu:"On revient toujours ŕ ses premičres amours" (doslownie: Powraca sie zawsze do swojej pierwszej milosci). Albert Willemetz zauwazyl z humorem,jak wielce dziwna rzecza jest to, ze milosc jest rodzaju zenskiego tylko w liczbie mnogiej.

Obecnie akceptuje sie oba rodzaje, ale rodzaj meski stopniowo bierze góre. Oh ci mezczyzni…

Jak powiedziec po francusku, ze sie kogos lubi, zeby nie powiedziec „kocham"? Który z podanych nizej zwrotów wyraza najgoretsza, najpiekniejsza milosc? Je t'aime, Je t'aime beaucoup czy tez Je t'aime bien? Guy de Maupassant napisal: „Aimer beacoup, comme c'est aimer peu! On aime, rien de plus, rien de moins."(Kochac bardzo to kochac malo. Kocha sie, ani nic wiecej, ani mniej). „Je t'aime" jest wiec najmocniejsze.

Jak nie wierzyc w milosc patrzac na pelne uczucia, glebokie spojrzenie Edith Piaf zakochanej w mlodym Théo Sarapo i spiewajacej z nim w duecie. „Czemu sluzy milosc?" (" A quoi ça sert l'amour ? ") - pyta Theo. Na co Edith odpowiada mu:"Milosci nie mozna wytlumaczyc, to rzecz, która przychodzi nie wiadomo skad i nagle was ogarnia. (…) Czemu sluzy milosc? Dostarczaniu wiecznej radosci." („L'amour ne s'explique pas, c'est une chose comme ça qui vient on ne sait d'oů et vous prend tout ŕ coup.(…)L'amour ça sert ŕ quoi ? A vous donner de la joie éternelle. ") Literatura i historia dostarcza nam wiele innych przykladów slynnych par milosnych jak np. Abelard i Heloiza, Romeo i Julia, Pani Simson i król Anglii Edward VIII, który dla milosci zrezygnowal z korony, Honore de Balzac i Pani Hanska, Napoleon i Józefina,…

Wiele historii milosci zaczyna sie od " coup de foudre " (doslownie " uderzenia pioruna "), czyli milosci od pierwszego wejrzenia. Eugenia Grandet z powiesci Balzaca zakochuje sie w oka mgnieniu w swoim kuzynie. Madame Bovary, bohaterka powiesci Gustawa Flauberta o tymze samym tytule daje sie porwac wielkiej milosci, temu „huraganowi niebios, który spada na zycie, burzy je, wyrywa wszelka wole jak liscie i unosi w przepasc cale zycie".( … ouragan des cieux qui tombe sur la vie, la bouleverse, arrache les volontés comme des feuilles et emporte ŕ l'abîme le coeur entier. ").

Jak wyznac milosc ukochanej osobie? Panowie! Wystarczy powtórzyc za V. Hugo: „O Pani, u stóp pani mezczyzna, który pania kocha, zagubiony w otulajacej go nocy, mezczyzna, który cierpi, robaczek zakochany w gwiezdzie" ( „ Madame, sous vos pieds, dans l'ombre, un homme est lŕ/ Qui vous aime/ perdu dans la nuit qui le voile/ Qui souffre, ver de terre amoureux d'une étoile"), a serce wybranki zapali sie zarem nie do ugaszenia. A moze w sposób bardziej „klasyczny":"Kocham pania, mniej niz Boga, ale o wiele wiecej niz siebie samego" (Je vous aime, beaucoup moins que mon Dieu, mais bien plus que moi-męme, P. Corneille, Polyeucte).

Dla romantyków werset P. Verleine'a: „Oto owoce, kwiaty i galezie, a oto moje serce, które bije tylko dla pani." (Voici des fruits, des fleurs, des feuilles et des branches/ Et puis voici mon coeur qui ne bat que pour vous ".) Dla osób nowoczesniejszych slynna replika z piosenki Guinsbourga i Jane: „Je t'aime - Moi non plus" (Kocham cie - Ja tez nie).

Stare przyslowie francuskie mówi : „loin des yeux, loin du coeur", co doslownie oznacza: co z oczu, to z serca. Zapewne macie Panstwo na ten temat swoje wlasne zdanie. Wprawdzie telefon pozwala na slowny kontakt z bliska osoba, ale nic nie zastapi sztuki epistolarnej, pelnych ognia listów milosnych, tanszych niz telefon i nie przemijajacych (mozna je nosic w torebce i czytac 100 razy dziennie, a nawet zachowac dla potomnosci). Zapytacie Panstwo, jakim slowem pieszczotliwym zaczac taki list? Oto kilka propozycji: mon amour, mon âme (moja duszo), âme de ma vie (duszo mojego zycia), mon cśur (moje serce), mon tout (moje wszystko), ma douce (moja slodka, do kobiety), ma bien-aimée (moja ukochana), mon rayon de soleil (mój promieniu sloneczny), ma biche (moja sarenko), mon petit chou (doslownie moja kapustko), ma puce (moja pchelko), chčre Mignonne adorée (uwielbiana slicznosci)…

Jak zakonczyc list milosny? Po prostu, jak Henry de Montherlant: „Koncze mój list nie przestajac kochac Pania" (" Je finis ma lettre sans finir de vous aimer ") lub jak Napoleon do Józefiny : " Zegnaj moja slodka Józefino, kochaj mnie, miewaj sie dobrze i mysl czesto, czesto o mnie ("Adieu, ma douce Joséphine, aime-moi, porte-toi bien et pense souvent, souvent ŕ moi".)

Nieszczesliwa milosc moze doprowadzic do szalenstwa. Cóz okrutniejszego niz zerwanie i rozpacz osoby opuszczonej. Slowa: „Nie jestem ciebie wart(a)", czy tez okrutne:"Nie mozna zyc tylko miloscia"(po francusku: vivre d'amour et d'eau fraîche) rania serce. Nic juz nie pomoze: ani grozby, ani prosby, ani blaganie, ani obietnice. W uszach rozbrzmiewaja slowa piosenki J. Brela: „Nie opuszczaj mnie (…) Pozwól mi zostac cieniem twojej reki, cieniem twojego psa" (" Ne me quitte pas (…) Laisse-moi devenir l'ombre de ta main, l'ombre de ton chien "). Nie bez racji spiewala Dalida: „Paroles, paroles, paroles"- Slowa, slowa, slowa,… a jak wielka jest ich magiczna sila! Slynne powiedzenie Alfreda de Musset a zarazem tytul sztuki teatralnej " On ne badine pas avec l'amour " („Nie igra sie z miloscia") przeszlo do jezyka potocznego.

Juz sredniowieczny poeta francuski Pierre de Ronsard pisal,ze „milosc i kwiaty trwaja tylko jedna wiosne" („Amour et les fleurs ne durent qu'un printemps") i niestety, obserwuje sie coraz mniej przypadków milosci „po grób".

Czy potrzeba specjalnej „zbiorowej" okazji tzw. Walentynek do okazywania sobie uczuc i milosci? Ten stary angielski zwyczaj, rozpowszechniony we Francji przez poete Charles'a d'Orléans nakazywal osobom obdarowanym wiernosc przynajmniej przez rok nadajac im statut narzeczonych, którzy na balach mieli prawo tanczyc tylko ze soba.

Powiecie Panstwo: Cóz zlego w tym handlowym swiecie, które kaze obdarowac ukochana chocby kwiatkiem: czerwona róza- oznaka pasji lub tulipanem symbolizujacym wyznanie milosci. Oh, nie ma w tym z pewnoscia nic zlego. A gdyby tak mozna bylo obchodzic Swieto Milosci na codzien i przez caly rok? Czyz nie jest przekonywujacy uroczy Bourvil w filmie "Capitan", który przy kazdej sposobnosci spiewa swojej ukochanej Wloszce: „…Nie czekajac juz dluzej, badzmy czulsi i za reke pójdzmy jutro ta sama droga, aby mówic sobie o milosci" (…sans attendre, soyons plus tendres,(…) La main dans la main, nous prendrons demain le męme chemin pour se parler d'amour ").

Dorota Wisniewski, Dyrektor

Instytutu France Europe Connexion

Email : ifec@free.fr

Powrot do strony glownej